Noot van de redactie: Dit artikel werd geschreven en verstrekt door Dr. Michael Mong, een oogarts en obesitasspecialist die werkt met InBody apparaten.
Als u deze blog al een tijdje volgt, bent u zich ervan bewust dat de analyse van lichaamssamenstelling door veel fitnessexperts, coaches en gezondheidsprofessionals worden gebruikt en essentieel is als u echt wilt begrijpen hoe u fit kunt worden.
Maar nu is het misschien wel het perfecte moment om de nadruk te leggen op de gezondheidsrisico’s of voordelen die verbonden zijn aan de verschillende lichaamssamenstellingen, vooral nu we 2017 ingaan met al die nieuwjaar voornemens fris in ons achterhoofd.
Eén ding wat we in 2017 sowieso kunnen doen is om niet meer te vertrouwen op de lichaamsmassa-index (BMI) als middel om onze gezondheid te meten.
De beperkingen van BMI bij het maken van beslissingen op klinisch gebied of op het gebied van fitness zijn goed gedocumenteerd. Zoals wij al eerder in deze blog aangaven en zoals vele anderen al hebben gezegd, is het wellicht tijd om afscheid te nemen van de BMI.
Het niet hebben van gedetailleerde inzichten in uw lichaamssamenstelling kan leiden tot kritieke fouten in aannames, inzichten en aanbevelingen, wat uw conditiedoel kan belemmeren. In sommige gevallen kan het zelfs leiden tot een verkeerde diagnose, onjuiste behandelingen en gemiste kansen.
We weten allemaal dat obesitas een verband heeft met een lijst van ziekten naast dat het invloed heeft op ons uiterlijk. Dat is iets waar in 2016 veel meer naar werd gekeken. De lijst met ziekten is erg lang en bevat onder meer hartaandoeningen, hypertensie, kanker, gewrichtsproblemen, dementie en diabetes.
Hoe zit het met andere afwijkingen in de lichaamssamenstelling, zoals het hebben van weinig spiermassa (skinny fat) samen met sarcopenie (te weinig spiermassa) en visceraal vet bij mensen die een normaal BMI hebben (18-25)?
Dit zijn afwijkingen die iedereen kan hebben. Kennis van de lichaamssamenstelling is daarom belangrijk voor uw gezondheid op de lange termijn.
De olifant in de kamer
Laten we kijken naar het grootste probleem in de Verenigde Staten, namelijk: diabetes.
In de uitgave van 8 september 2015 van JAMA: the Journal of the American Medical Association werd geschat dat 52,3 % van de gehele Amerikaanse bevolking in 2012 diabetes (14,3 %) of pre-diabetes (38,0 %) heeft.
Als dat nog niet erg genoeg is, kwam uit een UCLA onderzoek uit 2016 naar voren dat in Californië 55% van de bevolking diabetes (9%) of pre-diabetes (46,0%) heeft. Dit is een echte epidemie.
Als u alleen kijkt naar de risico’s of oorzaken van diabetes bij mensen die overgewicht of obesitas hebben, zult u niet in staat zijn om diabetes te voorkomen, te behandelen of zelfs te overwinnen. Door op traditionele maatstaven zoals BMI en lichaamsgewicht te vertrouwen, zult u namelijk veel details en inzichten missen.
De BMI gaat ervan uit dat het menselijk lichaam bestaat uit één homogene massa, maar dat is niet zo. De verschillende weefseltypes (vet, spier, enz.) hebben in feite aanzienlijk verschillende massa’s , volumes en functies en effecten, niet alleen op ons uiterlijk, maar ook op onze metabole gezondheid.
Laten we eens kijken naar een groep mensen met een normale BMI. Per gram is vet (waar we ons altijd op lijken te richten) ongeveer 14% groter in volume dan spier.
Om de implicatie beter te visualiseren, kunt u hieronder naar de afbeeldingen kijken van zes mannen die allemaal 175 cm zijn en 78 kilo wegen. Velen, waaronder ook artsen, zullen denken dat ze gezond zijn met hun BMI van 25.4. Maar u kunt al veel zien door naar de patiënt zelf te kijken of door naar de scans te kijken.
Een recent klinisch voorbeeld: diabetes overwinnen met een betere lichaamssamenstelling
Laten we eens kijken naar een recent klinisch voorbeeld dat laat zien hoe de 21e-eeuwse lichaamssamenstelling analyse (BIA) in de dagelijkse klinische praktijk kan worden gebruikt om diabetes type II snel te identificeren, aan te pakken en uiteindelijk te overwinnen.
Diabetes kan onopgemerkt in de loop van de tijd ontwikkelen wanneer niet gezien wordt dat de lichaamssamenstelling niet goed is.
Een casestudy
“Vihaan” (niet zijn echte naam) kreeg slecht nieuws te horen en het was niet helemaal wat hij verwachtte. Hij wist dat er iets mis was omdat hij zich niet goed voelde en zich vermoeider voelde dan normaal.
Als succesvolle ondernemer liep zijn bedrijf goed en ook met zijn gezin ging het goed. Maar niet met hem. Het leek wel of hij steeds dorstig was. Ook moest hij vaak naar het toilet.
42 jaar oud en in goede gezondheid leek hij helemaal geen “overgewicht” te hebben. Hij kwam erachter dat hij diabetes had met een bloedsuikerspiegel van 265 mg/dl. Vihaan was in shock, ging naar de oogarts om een oogonderzoek te laten doen en begon met het innemen van twee soorten medicijnen waardoor zijn bloedsuikerspiegel wat meer onder controle was. Hij was er echter niet tevreden mee en wilde weten of zijn ogen beïnvloed werden door diabetes en wat hij kon doen om bij de oorzaak van het probleem te komen.
De angst die gepaard gaat met diabetes is groot, vooral de angst om het gezichtsvermogen te verliezen.
Patiënten zijn vaak zeer gemotiveerd, misschien wel het meest gemotiveerd dan ze ooit zullen zijn, om actie te ondernemen zodat ze blindheid kunnen voorkomen. Niets krijgt meer hun aandacht dan de gedachte dat ze blind kunnen raken tenzij het een diagnose is van bijvoorbeeld kanker (iets wat in een toekomstige blog zal worden besproken). Dit is een gouden kans om het gedrag proberen te veranderen, wat vaak het probleem in de eerste plaats heeft veroorzaakt.
Na een zorgvuldig oogonderzoek werd vastgesteld dat Vihaan gelukkig geen diabetische retinopathie had, de aandoening die de bloedsomloop naar het oog vernietigt en blindheid kan veroorzaken.
Het is vaak het eerste teken van schade als gevolg van diabetes en weerspiegelt de veranderingen die overal in het lichaam plaatsvinden, vooral in de nieren, het hart, de hersenen en de perifere zenuwen.
Overmatige glucose in de bloedsomloop beschadigt de kwetsbare haarvaten waardoor ze uiteindelijk verloren gaan en vernietigd worden. Hierdoor heeft het omliggende weefsel een tekort aan zuurstof en voeding.
Hoewel Vihaan niks aan zijn ogen had, bleef de vraag waarom hij in de bloei van zijn leven diabetes kreeg. Zijn gewicht was normaal voor zijn lengte en zijn BMI was minder dan 25. Het is echter wel zo dat Zuid-Aziaten sneller diabetes krijgen en vaak al bij een lager BMI. Maar waarom heeft Vihaan precies nu diabetes gekregen en wat kan eraan gedaan worden?
Na een korte discussie over de achterliggende oorzaken van diabetes wilde Vihaan graag meer te weten komen. Hij kreeg de kans om een lichaamssamenstelling analyse uit te laten uitvoeren met behulp van het InBody 570 apparaat.
In ongeveer drie minuten kwam de volgende afdruk in de handen van zowel Vihaan als zijn arts terecht. Twee belangrijke dingen werden al snel duidelijk:
Hoewel zijn BMI 24.6 was, was zijn vetpercentage met 34% beduidend hoog. Zijn BMI kon als “goed” worden beschouwd, maar metabolisch gezien was hij dat niet.
Vihaans spiermassa was in alle vier de ledematen en in zijn romp te laag. Deze lage spiermassa samen met het hoge vetpercentage is de reden dat zijn gewicht nog “normaal” is.
Een beeld zegt meer dan duizend woorden en het bekijken en omgaan met uw gegevens spreekt visueel gezien boekdelen.
Voor Vihaan en zijn arts spraken de gegevens boekdelen. Er volgde een gesprek en Vihaan was nu bezig met zijn eigen gezondheid door middel van een plan om zowel zijn ernstige spiertekort als de obesitas in zijn romp aan te pakken.
Sarcopenie en diabetes type II
Zonder een lichaamssamenstelling analyse was de sarcopenie en de 13 kilo vet in zijn romp niet te overzien.
Na een snelle berekening van zijn Skeletspierindex (absolute spiermassa/m²) bleek dat hij een score van 8.931 had en in de buurt kwam van ernstige sarcopenie.
Vihaan is misschien een extreem geval, maar dit soort gevallen komen zeker vaker voor.
Er is veel onderzoek gedaan om het verband tussen een verhoogd visceraal vetweefsel (VAT), het vet in het buikgebied dat rondom de organen zoals de lever en de darmen zit, en diabetes aan te tonen. Uit onderzoek is gebleken dat van alle etnische groepen vooral bij Zuid-Aziaten het visceraal vet een verband heeft met het toegenomen aantal diabetici. Dit is vooral het geval bij mannen en zelfs bij BMI-niveaus van 25 of lager
Volgens een onderzoek van DeFronzo in 2009 is de verstoring van de skeletspierfunctie het grootste gebrek bij diabetes type II. De vermindering van de insulinegevoeligheid kan al tien jaar voordat diabetes is ontwikkeld gedocumenteerd worden, hoewel de precieze oorzaak nog steeds onderzocht moet worden.
Tot voor kort was het niet praktisch om gedetailleerde metingen van zowel de vetmassa als de spiermassa in een drukke kantooromgeving te doen.
Een lage spiermassa of sarcopenie wordt nu echter ook gezien als een factor in het ontwikkelen van diabetes. Spierweefsel is verantwoordelijk voor 80% van de afscheiding van glucose van een bepaalde maaltijd. Met minder spierweefsel blijft er meer glucose in de bloedsomloop waardoor de bloedsuikerspiegel stijgt.
Niet alleen is een lage hoeveelheid spiermassa een probleem, maar ook een slechte spierkwaliteit. Wanneer de spiermassa afneemt, vermindert ook het vermogen van de spier om energie te produceren door het verbranden van vetten en glucose. Dit is het resultaat van een afname in het aantal mitochondriën, ook wel bekend als de energiecentrale van de cellen, en in het metabolische vermogen van de mitochondriën.
Het hebben van weinig en slecht functionerende mitochondriën kan leiden tot ontstekingen wat een factor is van insulineresistentie en daarmee diabetes type II.
Een happy end
Vihaan’s verhaal is uiteindelijk goed afgelopen. Hij volgde een plan voor krachttraining, aerobics en volgde een “high protein, low carb” dieet. In minder dan een jaar stopte hij met zijn medicatie en overwon hij zijn diabetes.
Hoewel ieder geval anders is en niet iedere patiënt diabetes kan overwinnen, heeft Vihaan door het aanpakken van de lage hoeveelheid spiermassa en obesitas de situatie omgekeerd.
Een typische scenario was geweest dat de patiënt van 42 jaar twee soorten medicaties moest gebruiken en als hij niet op zijn voeding lette en geen oefeningen deed, hij voor de rest van zijn leven door moest gaan met deze medicatie.
In plaats daarvan werd hij door middel van de lichaamssamenstelling analyse juist sterker. Zijn unieke metabolische profiel werd in enkele minuten geïdentificeerd op het moment dat hij het meest bereid was om actie te ondernemen. Deze klinische ervaring werd goed benut en de angst voor blindheid is de doorslag geweest om zijn gedrag te veranderen.
Het Nieuwjaar
Dus als u aan de vooravond van het nieuwjaar nadenkt over uw gezondheids- en fitnessdoelen, vergeet dan niet dat het vertrouwen op alleen BMI of op lichaamsgewicht u voor de gek kan houden.
Zonder een goed begrip op uw lichaamssamenstelling kunt u de verkeerde richting op gaan of de kans missen om hier veranderingen in aan te brengen.
Vind een manier om achter uw vetpercentage en vetvrije massa te komen en gebruik deze kennis in de komende weken en maanden om een gezonder leven te leiden. Uw toekomstige zelf zal u bedanken!
Arts Michael Mong is officieel gecertificeerd in oogheelkunde, obesitas en functionele geneeskunde. Hij houdt zich vooral bezig met het voorkomen en overwinnen van pre-diabetes en diabetes.
Bron: https://inbodyusa.com/blogs/inbodyblog/why-your-body-composition-is-the-key-to-your-health-in-2019/
